Rallus nanus (Alcover, Pieper, Pereira et Rando, 2015)
Synonimy: Rallus minutus Alcover, Pieper, Pereira et Rando, 2015
Taksonomia: Podgromada/ Klad: Neornithes; rząd: żurawiowe – Gruiformes, rodzina: chruściele – Rallidae
Podgatunki: brak
Wymiary: dł. 14-16 cm; masa ciała ok. 50 g.
Wymiary kości (cm): cor (2) 1,27 – 1,35; hum (2) 2,45 – 2,56; uln (3) 1,61-1,76; cmc (1) 1,10; fem (1) 2,98; tib (1) – 4,67; tmt (5) 2,48 – 2,86.
Morfologia: Najmniejszy znany przedstawiciel rodzaju, znacznie mniejszy od w. zwyczajnego R. aquaticus i tylko nieznacznie większy od derkaczyka nielotnego Atlantisia rogersi. Znany jedynie ze szczątków subfosylnych, dlatego szczegóły dotyczące upierzenia nie są znane. Kości nóg dość krótkie i masywne (zwłaszcza k. stęp-śródst. tmt); zredukowane kości skrzydeł (gł. k. nadg-śródr. cmc i łokciowa uln). Dziób wydłużony i lekko zakrzywiony; stosunek dł. dzioba do całkowitej długości czaszki jest nieco większy niż u w. zwyczajnego. Kości przypominają te u w. zwyczajnego, ale wszystkie są wyraźnie krótsze i różnią się znacznie wielkością i proporcjami. Skrzydła bardziej zredukowane od wszystkich wodników znanych z Makaronezji; kk.: ramienna hum, łokciowa uln, nadg-śródr cmc, udowa fem, piszcz-stęp. tib i stęp-śródst. tmt są o 35%, 47% i 49%, 28%, 28% i 36% krótsze niż u w. zwyczajnego. K. krucza cor, łopatka sca, k. ramiena hum, łokciowa uln i nadg-śródr. cmc znacznie krótsze niż u wymarłego R. montivagorum i w. zwyczajnego. Skrócenie długości k. ramiennej hum wynosi ok. 26% w stosunku do k. kruczej cor i 35% w stosunku do łopatki sca; k. ramienna ma zmniejszoną fossa pneumotricipitalis, crista bicipitalis i słabiej rozwinięty niż u w. zwyczajnego; ma zredukowaną i spłaszczoną główkę. K. nadg-śródr. cmc o 42% i 49% krótszy niż u R. montivagorum i w. zwyczajnego odpowiednio; znacznie krótsza w stosunku do k. ramiennej hum niż u pozostałych znanych gatunków Rallus, co wskazuje na wyjątkowo słaby rozwój lotek pierwszorzędowych. Najbardziej zredukowany mostek zredukowany mostek ste i grzebień mostka car, najbardziej ze wszystkich chruścieli makaronezyjskich. K. stęp-śródst. tmt jest stosunkowo gruba, synsacrum bardzo szerokie.
Zachowanie: brak danych
Habitat: brak danych
Areał: wyspa São Jorge, środkowe Azory.
Wędrówki: osiadły
Zimowiska: zapewne w obrębie areału lęgowego
Stwierdzenia poza zasięgiem: brak danych
Liczebność: wymarły, data i przyczyna wyginięcia nie jest znana; na podstawie daty wyginięcia pokrewnych gatunków (np. R. montivagorum) można przypuszczać, że przetrwał do przybycia portugalskich kolonizatorów w pierwszej połowie XV wieku.
Zasięg czasowy: ?plejstocen – ?późny holocen.
Szczątki kopalne: holotyp: MCMa 1950.014 – niekompletny szkielet (niekompletna k. przedszczękowa pmx, niekompletny mostek ste, lewa i prawa k. krucza cor, niekompletna prawa łopatka, lewa k. ramienna hum, 2 kk. łokciowe, lewa k. nadg-sród. cmc, niekompletna k. udowa fem, 2 k. piszcz-stęp. tib, prawa k. step-śródst. tmt i proks. Cz. lewej, 3 paliczki nóg) znaleziony w 2014, w jaskini Gruta do Pasto do Engenheiro. Paratypy: 7 niekompletnych szkieletów z jaskini Gruta da Beira (MCMa 1951.014, MCMa 1952.014, MCMa 1953.014, MCMa 1954.014, MCMa 1955.014, MCMa 1956.014, MCMa 1959.014) i 2 z Gruta do Pasto do Engenheiro (MCMa 1957.014, MCMa 1958.014). Wszystkie szczątki odnaleziono w 2014 i pochodzą prawdopodobnie z późnego holocenu.
Polska: nie występował
Głos: nie znany
Okres lęgowy: brak danych
Gniazdo: brak danych
Jaja: brak danych
Inkubacja: brak informacji
Opieka nad potomstwem: brak danych
Pożywienie: nie znane, ale możliwe, że dość długi i zakrzywiony dziób wykorzystywał do sondowania w miękkiej glebie, ściółce, mchu lub gnijącym drewnie, jak w przypadku w. bekasowatego Capellirallus karamu z Nowej Zelandii.
Bibliografia:
Alcover, J.A.; Pieper, H.; Pereira, F. i Rando, J.U. 2015. Five new extinct species of rails (Aves: Gruiformes: Rallidae) from the Macaronesian Islands (North Atlantic Ocean). Zootaxa 4057 (2): 151–190.
Alcover, J.A.; Pieper, H.; Pereira, F. i Rando, J.C. 2016. Rallus nanus nomen novum: a replacement name for Rallus minutus Alcover et al. 2015. Zootaxa 4085 (1): 141–142.
Sugerowana cytacja: Gryz P. 2020. Wodnik malutki – Rallus nanus (Alcover, Pieper, Pereira et Rando, 2015) – São Jorge rail. Ornitofrenia – Systematyka i ewolucja ptaków. http://ornitofrenia.pl/%e2%80%a0-wodnik-malutki/