Hypotaenidia woodfordi (Ogilvie-Grant, 1889) – Guadalcanal Rail
Synonimy: Rallina Woodfordi Ogilvie-Grant, 1889, Eulabeornis woodfordi (Ogilvie-Grant, 1889), Ardeiralla woodfordi (Ogilvie-Grant, 1889), Astur woodfordi (Ogilvie-Grant, 1889), Rallus poecilopterus woodfordi (Ogilvie-Grant, 1889), Gallirallus woodfordi (Ogilvie-Grant, 1889), Nesoclopeus woodfordi (Ogilvie-Grant, 1889), weczka czarnodzioba
Taksonomia: Podgromada/ Klad: Neornithes; rząd: żurawiowe – Gruiformes, rodzina: chruściele – Rallidae
Bywał umieszczany w wielu różnych rodzajach np. początkowo w Rallina lub Rallus, a później w Nesoclopeus i Gallirallus. Najbliżej spokrewnione gatunki (w. czarniawy H. tertia i w. czarny H. immaculata) bywają traktowane jako jego podgatunki; blisko spokrewniony z wymarłym wodnikiem brązowogrzbietym H. poeciloptera.
Podgatunki: brak
Wymiary: dł. 30 cm; dł. skrzydła 17,3 cm; ogon 7,1 cm.
Wymiary kości: okaz AMNH 27134 ♂ (cm): rad 4,15; uln 4,58; cmc 3,0; tib 9,5; tmt 6,05.
Morfologia: Duży i bardzo ciemny wodnik z długim, mocnym dziobem; najprawdopodobniej nielotny. Głowa bladoszara do popielatoszarej; wierzch ciała ciemnobrązowy z białymi plamami na lotkach pierwszorzędowych, spód łupkowo-czarny z białym pręgowaniem na brzuchu; tęczówka czerwona, dziób czarny, nogi różowawo-szare lub ciemnoszare. Znacznie ciemniejszy niż wodnik brązowogrzbiety H. poeciloptera i bez rdzawo-brązowego pręgowania na lotkach. Od wodnika czarniawego H. tertia różni się czarnym dziobem, szarą głową oraz większą ilością białych plam na brzegach skrzydeł; od wodnika czarnego H. immaculata różni się czarnym dziobem, ciemnoszarymi nogami, szarą głową, wieloma białymi plamach na krawędziach skrzydeł oraz białymi pręgami na brzuchu i jego bokach. Brak dymorfizmu płciowego. Immaturalny podobny do dorosłego, ale ma biały podbródek, bardziej brązowawy spód ciała z jasnymi krawędziami piór na piersiach. Upierzenie juwenalne nieopisane.
Behawior: brak danych
Habitat: Lasy nizinne, wtórne i bagienne, sporadycznie do 1000 m.n.p.m.
Areał: Guadalcanal (Wyspy Salomona); niepotwierdzone doniesienia z Malaita, Choiseul, Nowej Georgii oraz Kolombangary mogą dotyczyć w. melanezyjskiego Hypotaenidia rovianae lub innych nie znanych jeszcze nauce form.
Wędrówki: Osiadły
Zimowiska: W obrębie areału lęgowego
Stwierdzenia poza zasięgiem: nie odnotowano
Liczebność: Uważany za bliski zagrożenia (NT) i znany tylko z 2 okazów, jeden pobrany przez C. M. Woodforda 6 grudnia 1888 r. a drugi przez G. Dutson w 1998 r. Do końca XX wieku gatunek ten był znany tylko z okazu typowego pozyskanego przez Woodforda i uważany za prawdopodobnie wymarłego; w 1998 G. Dutson pozyskał drugi okaz a ponadto odnotowano 5 stwierdzeń, których liczba wzrosła ostatnio do 39, głównie na północnym wybrzeżu wyspy. Tylko jedna z nich została udokumentowana zdjęciami przez Niall D. Perrins w lutym, 2018 na Mt. Austen – do tej pory są to jedyne zdjęcia tego gatunku (fotografie z Malaita najprawdopodobniej dotyczą innego (pod)gatunku). Tubylcza ludność uważała go za bardzo rzadkiego. Najprawdopodobniej gatunek poniósł ogromne straty dzięki introdukowanym ssakom, zwłaszcza kotom domowym (które wytępiły większość ssaków lądowych na Guadalcanal). Chociaż występuje w Parku Narodowym Królowej Elżbiety, w północno-zachodniej części wyspy, miejsce to nie jest odpowiednio chronione i jest obecnie silnie zdegradowane. Liczebność szacowana jest na 2500-9999 dorosłych osobników; trend liczebności populacji nie jest znany.
Zasięg czasowy: ?środkowy plejstocen – dziś
Szczątki kopalne: brak
Polska: nie występuje
Głos: Seria nut „kik-kik”; także pojedyncze „ki” i gwałtowne piski.
Okres lęgowy: prawdopodobnie rozmnaża się o każdej porze roku.
Gniazdo: brak informacji
Jaja: brak informacji
Inkubacja: brak informacji
Opieka nad potomstwem: brak informacji
Pożywienie: zapewne zjada głównie robaki, ślimaki, owady, żaby, jaszczurki i małe węże; także młode pędy kolokazji (Colocasia).
Bibliografia:
BirdLife International. 2016. Hypotaenidia woodfordi. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T22727451A94949523.
Steadman D.W. 2006. Extinction and Biogeography in Tropical Pacific Birds. University of Chicago Press.
Taylor, B.; del Hoyo, J.; Christie, D. A. i Collar, N. 2020. Woodford’s Rail (Gallirallus woodfordi), wersja 1.0. w: Birds of the World (red: Billerman, S. M. ; Keeney, B. K. ; Rodewald, P. G. i Schulenberg, T. S.). Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA.
Sugerowana cytacja: Gryz, P. 2020. Wodnik smolisty – Hypotaenidia woodfordi (Ogilvie-Grant, 1889) – Guadalcanal Rail. Ornitofrenia – Systematyka i ewolucja ptaków. http://ornitofrenia.pl/wodnik-smolisty/