Dryolimnas chekei Hume, 2019 – Cheke′s wood-rail

Synonimy: Dryolimnas sp. Hume et Prŷs-Jones, 2005

Taksonomia: Podgromada/ Klad: Neornithes; Rząd: żurawiowe – Gruiformes, Rodzina: chruściele – Rallidae

Podgatunki: brak

Wymiary: dł. ponad 35 cm; masa ciała powyżej 0,3 kg.

Wymiary kości (cm): hum (1) 4,75;  fem (1) 5,0; tib (2) 7,81 – 9,0; tmt (2) 4,53 – 5,25.

Morfologia: duży, nielotny chruściel, większy i cięższy od wszystkich podgatunków chruścielowca białogardłego Dryolimnas cuvieri; różnił się również znacznie proporcjami i cechami szkieletu, więc prawdopodobnie był izolowany przez długi czas. Całkowita długość kk. piszcz-stęp. tib wskazuje, że charakteryzował się wysoką zmiennością w wielkości, największą ze wszystkich innych chruścieli maskareńskich oraz przedstawicieli rodzaju Dryolimnas (a także wielu innych – patrz Hume, 2019) – najprawdopodobniej to efekt dymorfizmu płciowego. Nie istnieją jednoznaczne relacje dotyczące tego gatunku dlatego barwa i struktura upierzenia nie jest znana, jednak sugerowano, że mogło być bardziej i luźne i matowe niż u chruścielowca białogardłego. Dziób ros krótki i lekko zagięty, w rzucie dogrzbietowym k. nosowa nas węższa niż k. przedszczękowa pre; w rzucie bocznym otwór nosowy długi i owalny. K. ramienna hum ze zredukowanym bliższym i dalszym końcem; w rzucie ogonowym trzon wygięty dogrzbietowo-dobrzusznie; główka bulwiasta. Miednica większa niż u wszystkich podgatunków ch. białogardłego, szczególnie masywna na bliższym końcu z bocznymi krawędziami trójkątnymi. K. udowa fem z dalszymi i bliższymi końcami zagiętymi zarówno z tyłu, jak i od wewnątrz, wykazujące dwie krzywizny w dwóch różnych płaszczyznach; condylus medialis i condylus lateralis połączone wyraźnym grzbietem. K. piszcz-stęp. tib maswny, z szerokimi i głębokimi końcami proksymalnymi i dystalnymi; k. stęp-śródst. tmt niezwykle masywna z szeroko rozstawionymi bloczkami; w widoku dogrzbietowym trochlea metatarsi III największy z głęboką bruzdą sięgającą do powierzchni grzbietowej; foramen vasculare distale duży i owalny. Miednica pel, k. piszcz-stęp. tib i k. stępowo-śródst. tmt zauważalnie większe niż u nielotnego podgatunku ch. białogardłego D. c. abbotti (Assumption, Seszele) co wskazuje na większy stopień nielotności.

Behawior: brak danych

Habitat: różne środowiska na wyspie.

Areał: Mauritius, Maskareny.

Wędrówki: osiadły

Zimowiska: W obrębie areału lęgowego

Stwierdzenia poza zasięgiem: brak

Liczebność: prawdopodobnie wymarły pod koniec XVII w; za jego wyginięcie prawdopodobnie odpowiadają zdziczałe koty, wprowadzone pod koniec lat 80 XVII w.

Zasięg czasowy: plejstocen – ?koniec XVII w.

Szczątki kopalne: Holotyp: prawa k. stęp.-śródst. tmt UMZC 300AA5, paratypy: miednica pel UMZC 300AA6; prawa UMZC 300AA3 i lewa UMZC 300AA4 k. piszcz-stęp. tib; wszystkie okazy pochodzą z Mare aux Songes, płd-wsch. Mauritius, zebrane przez Théodore Sauzier (w latach 1889–91); A. Newton przypisał je następnie (omyłkowo) do kokoszki Gallinula (chloropus) pyrrhorrhoa. Ponadto 11 elementów szkieletowych z Vallée des Prtres, środkowo-zach. Mauritius: dziób ros, k. ramienna hum, k. łokciowa uln, k. piszcz-stęp. tib, k. stęp-śródst. tmt (UMZC,  MNHN).

Polska: nie występował

Głos: brak danych

Okres lęgowy: nie znany

Gniazdo: Nie zostało odnalezione; prawdopodobnie gnieździł się w zalesionych dolinach lub na skalistych wzgórzach w głębi wyspy a gniazdo zapewne ukryte w roślinności naziemnej.

Jaja: brak danych

Inkubacja: brak informacji

Opieka nad potomstwem: brak danych

Pożywienie: prawdopodobnie owady i in. bezkręgowce znajdywane w ściółce, mięczaki morskie i lądowe, kraby lądowe; możliwe, że (jak w przypadku ch. aldabrańskiego D. cuvieri aldabranus) zjadały pasożyty wymarłych i dawniej licznych żółwi (Cylindraspis triserrata, C. inepta). Być może wykorzystywał również sezonowe miejsca rozrodu żółwi i ptaków morskich. Przypuszczalnie ekstremalny dymorfizm płciowy wskazuje na interseksualny podział niszowy i żerowanie na zdobyczy o różnej wielkości; mogło to również zmniejszyć konkurencję z sympatrycznym ch. rdzawym Aphanapteryx bonasa.

Bibliografia:

Hume, J.P.  2019. Systematics, morphology and ecology of rails (Aves: Rallidae) of the Mascarene Islands, with one new species. Zootaxa 4626 (1): 001–107.

Sugerowana cytacja: Gryz, P. 2020. Chruścielowiec maurytyjski – Dryolimnas chekei Hume, 2019 – Cheke′s wood-rail. Ornitofrenia – Systematyka i ewolucja ptaków. http://ornitofrenia.pl/%e2%80%a0-chruscielowiec-maurytyjski/