Erythromachus leguati Milne-Edwards, A., 1874 – Rodrigues Rail

Synonimy: Miserythrus leguati Milne-Edwards in Haast, 1874; Myserythrus leguati (Milne-Edwards, A., 1874); Aphanapteryx leguati (Milne-Edwards, A., 1874); Leguat’s Rail

Taksonomia: Podgromada/ Klad: Neornithes; rząd: żurawiowe – Gruiformes, rodzina: chruściele – Rallidae

Podgatunki: brak

Wymiary: dł. ok. 35 cm; masę ciała samców przekraczała 500 g.

Wymiary kości (cm): cra (5) 3,73 – 4,04; ros (3) 7,66 – 8,08;  mnd (1) 9,99; cor (2) – 2,35 – 2,5; ste (4) – 4,52 – 4,73; hum (9) 4,28 – 5,18; rad (6) 3,2-3,69; uln (7) 3,81 – 4,05; cmc (1) 2,62;  pel (8) 5,01-6,72 cm; fem (15) 5,50 – 6,68; tib (17) – 8,20 – 9,98; fib (1) 4,53; tmt (15) 5,03 – 6,44.

Opis: duży chruściel, ale zauważalnie mniejszy niż chruścielowiec rdzawy Aphanapteryx bonasa, miał też proporcjonalnie dłuższe skrzydła. Upierzenie włosowate z szaro-białym nakrapianiem, dziób, goła skóra wokół oczu oraz nogi jaskrawoczerwone. Prawdopodobnie wykazywał znaczny dymorfizm płciowy – samce większe od samic; dziób różnił się znacznie długością u poszczególnych osobników (u jednego ok. 1/3 krótszy). Czaszka cra średniej wielkości; Dziób ros (pre i nas) długi, wąski i podobnie zagięty jak u ch. rdzawego, ale o długości prawie 60% większej niż długość czaszki cra; bardzo długi otwór nosowy, obejmujący 66% długości ros (znacznie dłuższy niż u ch. rdzawego), spojenie żuchwy stanowi ok. 65% długości czaszki cra; łopatka sca mała i wąska; kość krucza cor krótka z szerokim trzonem. Mostek ste mały; k. ramienna hum skrajnie zredukowana z trzonkiem zakrzywionym grzbietowo-brzusznie; k. promieniowa rad krótka; k. łokciowa uln krótka i mocno wysklepiona grzbietowo-brzusznie na proksymalnej cz.; k. udowa fem wyjątkowo masywna; k. piszcz-stęp. tib i k. stęp-śródst. tmt krótkie ale masywnae.

Behawior: wg. Leguata ptaki reagowały na przedmioty o czerwonym kolorze, autor donosi: „jeśli zaoferujesz im coś, co jest czerwone, podbiegną na ciebie, aby wyrwać to z twojej ręki”. Ponadto agresywnie reagował na machanie kawałkiem materiału.

Habitat: różne środowiska na wyspie.

Areał: Rodrigues, Maskareny.

Wędrówki: osiadły

Zimowiska: W obrębie areału lęgowego

Stwierdzenia poza zasięgiem: brak

Liczebność: wymarły pomiędzy 1750 a 1761; najprawdopodobniej wytępiły go zdziczałe koty, które wprowadzono 1750. Wiadomo też, że polowano na ten gatunek, zarówno Francois Leguat jak i Julien Tafforet wspominali, że miał bardzo smaczne mięso a jego tłuszcz miał mieć właściwości zdrowotne.

Zasięg czasowy: plejstocen – holocen (1750 – 1761).

Szczątki kopalne: duża ilość szczątków subfosylnych obejmujących wszystkie elementy szkieletu. Holotyp nie wyznaczony; syntypy: (oprócz materiału z jaskini Plaine Corail, Rodriguez żaden nie ma dokładnych danych lokalizacyjnych): czaszka cra: UMZC 303c; UMZC 303c; dziób ros: UMZC 303c; mostek ste: UMZC 303c; UMZC 303c: UMZC 303c; k. ram. hum: UMZC 303c (L); UMZC 303c (R); k. łokciowy uln: UMZC 303c (L); UMZC 303c (L); UMZC 303c (R); UMZC 303c (R); miednica pel: UMZC 303c; UMZC 303c; k. udowa fem: UMZC 303c (R); UMZC 303c (R); k. piszcz-stęp. tib: UMZC 303c (R); UMZC 303c (L); k. stęp-śródst tmt: UMZC 303c (L); UMZC 303c (R). Dodatkowy materiał  (NHMUK, FLMR) zebrano w określonych lub nieokreślonych jaskiniach a wiele okazów jest numerowanych zbiorczo (istnieją zduplikowane numery dla tych samych lub różnych elementów szkieletu).

Polska: nie występował

Głos: przeciągły, płaczliwy gwizd; ścigane ptaki wydawały głos przypominający czkanie.

Okres lęgowy: nie znany

Gniazdo: nie zostało odnalezione; prawdopodobnie gnieździł się w zalesionych dolinach lub na skalistych wzgórzach w głębi wyspy; gniazdo zapewne ukryte w roślinności naziemnej.

Jaja: brak danych

Inkubacja: brak informacji

Opieka nad potomstwem: brak danych

Pożywienie: ślimaki lądowe oraz inne bezkręgowce (w tym wymarła endemiczna wstężnica Geonemertes rodericana oraz endemiczny wirek Kontikia whartoni), chwytane podczas sondowania  ściółce lub gnijącym drewnie; sezonowo jaja i prawdopodobnie młode morskich ptaków oraz żółwi lądowych (Cylindraspis vosmaeri i C. peltaste).

Bibliografia:

Hume, J.P.  2019. Systematics, morphology and ecology of rails (Aves: Rallidae) of the Mascarene Islands, with one new species. Zootaxa 4626 (1): 001–107.

Sugerowana cytacja: Gryz, P. 2020. Chruścielowiec rodrigueski – Erythromachus leguati Milne-Edwards, A., 1874 – Rodrigues Rail. Ornitofrenia – Systematyka i ewolucja ptaków. http://ornitofrenia.pl/%e2%80%a0-chruscielowiec-rodrigueski/