Hypotaenidia vavauensis Worthy et Burley, 2019
Synonimy: brak
Taksonomia: Podgromada/ Klad: Neornithes; rząd: żurawiowe – Gruiformes, rodzina: chruściele – Rallidae
Podgatunki: nie wyróżniono, choć występowanie na kilku różnych wyspach może wskazywać, że istniały i różniły się np. szczegółami ubarwienia; możliwe też, że były to odrębne choć b. podobne do siebie gatunki.
Wymiary: dł. powyżej 50-60 cm, masa ok. 1,33 kg
Wymiary kości: fem (1) 7,77 cm; tib (od proksymalnej powierzchni stawowej; 1) – 12,14; tmt (od wyniosłości międzypanewkowej do bloczka śródstopia II; 2) 7,09 – 7,30 cm.
Morfologia: Bardzo duży nielotny wodnik, największy znany przedstawiciel rodzaju z kośćmi nóg większymi i grubszymi niż u największych znanych gatunków rodzajów Hypotaenidia (wodnika czarniawego H. immacaulata z Wysp Salomona i wodnika brązowogrzbietego Hypotaenidia poicilopterus z Fidżi) i Gallirallus. Mocne kości nóg. Stosunkowo długa k. stęp-śródst. tmt (dł. ok. 7,8 cm) mniej więcej tej samej długości co k. udowa fem; dł. podobna do w. czarniawego, jednak u tego gatunku k. stęp-śródst. tmt bardziej smukła. Z pacyficznych wodników rozmiarami przewyższał go jedynie wodnik krzywodzioby Diaphorapteryx hawkinsi z wysp Chatham ale ten gatunek wyróżniał się krótszą, choć masywniejszą k. stępowo-śródst. tmt, znacznie krótszą niż k. udowa fem, oraz grubym, długim i zakrzywiony w dół dziobem. K. piszcz-stęp tib ok. 1,5 razy dłuższa niż k. stęp-śródstop. tmt, szerokość w miejscu proksymalnej powierzchni stawowej ok. 1,13 razy większa niż na dystalnym końcu i stosunkowo krótki grzebień strzałkowy crista fibularis (15% długości); u weki Gallirallus australis tak kość krótsza a u w. czarniawego mniej więcej tej samej długości. Wszystkie elementy obręczy piersiowej są stosunkowo małe i delikatne w porównaniu z kośćmi nóg co wskazuje, że był to gatunek całkowicie nielotny. Skrzydła nie zostały jednak zredukowane w takim stopniu, jak u Vitirallus watlingi z Fidżi. Fragment żuchwy wskazuje, że dziób nie był mocny lecz prawdopodobnie wydłużony i wąski, przypominający ten u dużych osobników weki.
Behawior: brak danych
Habitat: brak danych
Areał: wyspy: Pangaimotu, Falevai, Otea, Vuna, ?Nukuleka (grupa Vava’u), Królestwo Tonga
Wędrówki: najprawdopodobniej osiadły.
Zimowiska: prawdopodobnie w obrębie areału lęgowego.
Stwierdzenia poza zasięgiem: brak danych.
Liczebność: wymarły, najprawdopodobniej wkrótce po kolonizacji wysp przez lud Lapita, która rozpoczęła się już 2808-2846 lat temu; bezpośrednimi przyczynami mogły być polowania, niszczenie siedlisk i pośrednio dzięki wprowadzenie psów i świń.
Zasięg czasowy: holocen (poziomy Lapita), 2805–2680 lat temu; gatunek skolonizował wyspy nie wcześniej niż ok. 2,5 Ma i wyginął zapewne wkrótce po kolonizacji wysp przez lud Lapita.
Szczątki kopalne: holotyp NMNZ S.48358 (prawa k. stęp.-śródstop tmt); paratypy: NMHZ S.48359 (prawa k. stęp.-śródstop tmt), NMNZ S.48360 (niekompletna lewa k. stęp.-śródstop tmt), NMNZ S.48361 (prawie kompletna prawa piszcz-stęp tib). Dodatkowy materiał kopalny obejmuje: niekompletną czaszkę, lewa gałąź żuchwy, synsakrum, niekompletną miednicę pel, kość nadgarstkowo-śródręczną cmc, 2 k. krucze cor, 6 niekompletnych kk. ramiennych hum, 3 kk. łokciowe uln, udowe fem, piszcz-stęp tib. i stęp.-śródstop tmt.
Polska: nie występował
Głos: brak danych
Okres lęgowy: brak danych
Gniazdo: brak danych
Jaja: brak danych
Inkubacja: brak danych
Opieka nad potomstwem: brak danych
Pożywienie: nie jest znane, ale najprawdopodobniej zbliżone do innych dużych chruścieli.
Bibliografia:
Worthy, T.H. i Burley, D.V. 2020. Prehistoric avifaunas from the Kingdom of Tonga. Zoological Journal of the Linnean Society 189 (3): 998–1045.
Sugerowana cytacja: Gryz, P. 2020. Wodnik z Vava’u – Hypotaenidia vavauensis Worthy et Burley, 2019 – Vavaʻu Rail. Ornitofrenia – Systematyka i ewolucja ptaków. http://ornitofrenia.pl/wodnik-z-vava%ca%bbu/