Hypotaenidia poeciloptera (Hartlaub, 1866) – Bar-winged Rail
Synonimy: Rallina poeciloptera Hartlaub, 1866, Rallus poecilopterus (Hartlaub, 1866), Nesoclopeus poecilopterus (Hartlaub, 1866), Gallirallus peocilopterus (Hartlaub, 1866)
Taksonomia: Podgromada/ Klad: Neornithes; rząd: żurawiowe – Gruiformes, rodzina: chruściele – Rallidae
Podgatunki: brak
Wymiary: dł. 33 – 35,5 cm, dł. skrzydła ♂ 17,2-17,5 cm, samicy ♀ 16,3-17,7 cm, ogon ♂ 7,8-8,0 cm, ♀ 4,6-5,1 cm.
Wymiary kości (cm): uln (2) 4,07 – 4,63; cmc (2) 2,95 – 3,15; fem (1) 5,56; tib (1) – 11,16; tmt (3) 6,47 – 7,00.
Morfologia: Duży, nielotny wodnik, b. podobny do wodników z Wysp Salomona (w. czarniawy H. tertia, smolisty H. woodfordi, czarny H. immaculata) ale różni się tym, że jaśniejszym, brązowym wierzchem ciała, łupkowo-szarym spodem z niewyraźnym bladym prążkowaniem na bokach, brzuchu do pokryw podogonowych, charakterystycznym rysunkiem na głowie, płowymi paskami na lotkach, białymi prążkami na pokrywach podskrzydłowych, brązową tęczówką oraz żółtymi lub pomarańczowo-żółtymi nogami i dziobem. Brak dymorfizmu płciowego, ale samica prawdopodobnie nieco większa. Upierzenie immaturalne i juwenalne nie zostało opisane.
Behawior: brak danych
Habitat: lasy (w tym wtórne), stare pola kolokazji jadalnej (Colocasia esculenta) i bagna.
Areał: Viti Levu i Ovalau, Fidżi; niepotwierdzone stwierdzenia z Taveuni .
Wędrówki: najprawdopodobniej osiadły
Zimowiska: w obrębie areału lęgowego
Stwierdzenia poza zasięgiem: brak danych
Liczebność: wymarły; znany z 12 XIX-wiecznych okazów pozyskanych na Viti Levu i Ovalau. Niepotwierdzone stwierdzenie z płn. cz. Waisa (rejon Vunidawa) na Viti Levu, w 1973 roku – pierwsze od 1890 roku. Także niepotwierdzone stwierdzenie na Taveuni (1971), gdzie prawdopodobnie był rzadki jeszcze przed wprowadzeniem mangust i regularnie ścigany przez psy. Nigdy nie oszacowano jego liczebności, ponieważ był skryty i rzadko widywany.
Zasięg czasowy: ?środkowy plejstocen – ?1973
Szczątki kopalne: MNZ S38264 (prawa panewka stawu biodrowego, synsakrum, lewa i prawa k. udowa uln, lewa i prawa k. piszcz.-stęp. tib, lewa i prawa k. stęp.- śródst. tmt, k. ramienna hum, 5 kręgów, paliczki, fragment k. zębowej): Delai-ni-qara (Wailotua, Viti Levu), Fidżi; MNZ S37325 (prawa k. ramienna hum): jaskinia Wainibuku (Wainibuku, Viti Levu), Fidżi; ? MNZ S37315 (słabo zachowana lewa k. piszcz.-step. tib bez proksymalnego końca i z uszkodzoną dystalną powierzchnią stawową): jaskinia Wainibuku (Wainibuku, Viti Levu), Fidżi; ?MNZ S38258 (lewa k. stęp.-śródst. bez bloczka IV, należąca do osobnika subadultus) : okolice jaskini Udit Cave ( Viti Levu), Fidżi. Wszystkie szczątki pochodzą z późnego plejstocenu lub holocenu (precyzyjne datowanie nie jest możliwe).
Polska: nie występował
Głos: brak danych
Okres lęgowy: X-XII i prawdopodobnie III.
Gniazdo: w turzycach
Jaja: 4-6, owalne, różowo-kremowe lub brązowo-kremowe z jasnofioletowymi plamami i ciemnoczerwone przeważnie na tępym końcu. Wymiary: 46,0 – 51,33 x 33,8-39,0 mm, masa (oszacowana) 35,4 g.
Inkubacja: brak danych
Opieka nad potomstwem: brak danych
Pożywienie: nie jest znane, ale najprawdopodobniej zbliżone do innych dużych chruścieli.
Bibliografia:
Olson, S. L. 1977: A synopsis of the fossil Rallidae. Chapter 5. W: Rails of the world, a monograph of the family Rallidae (red: Ripley, S. D). Toronto, Feheley. Pp. 352–353.
Steadman D.W. 2006. Extinction and Biogeography in Tropical Pacific Birds. University of Chicago Press.
Taylor, B. 2020. Bar-winged Rail (Gallirallus poecilopterus), wersja 1.0. w: Birds of the World (red: del Hoyo, J.; Elliott, A.; Sargatal, J.; Christie, D. A. i de Juana, E.). Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA.
Worthy, T. H. 2004. The fossil rails (Aves: Rallidae) of Fiji with descriptions of a new genus species. Journal of the Royal Society of New Zealand 34 (3): 295–314.
Sugerowana cytacja: Wodnik brązowogzbiety – Hypotaenidia poeciloptera (Hartlaub, 1866) – Bar-winged Rail. Ornitofrenia – Systematyka i ewolucja ptaków. http://ornitofrenia.pl/%e2%80%a0-wodnik-brazowogrzbiety/