Tribonyx hodgenorum (Scarlett, 1955) – Hodgen’s Waterhen

Synonimy: Rallus hodgeni Scarlett, 1955;  Gallinula hodgenorum (Scarlett, 1955); Gallirallus hartreei Scarlett, 1970; Pyramidia hodgeni Olivier, 1955; Pyramidula hodgeni Fleming, 1975; Capellirallus hodgeni (Scarlett, 1951); Gallinula hodgeni (Scarlett, 1955).

Taksonomia: Podgromada/ Klad: Neornithes; Rząd: Żurawiowe – Gruiformes; Rodzina: Chruściele – Rallidae

Podgatunki: brak

Wymiary: dł. 25 -30 cm; masa ciała ok. 250 – 280 g.

Wymiary kości (cm): cra (2) 3,25 – 3,44; ros (1) – 1,82; ste (31) 1,26 – 1,72; cor (17) 1,78-2,15; sca (1) – 4,02; hum (30) 3,24 – 4,32; uln (10) 2,74 – 3,24; rad (1) 2,47; cmc (13) 1,9-2,15;  fem (56) 5,21 – 6,36; tib (35) – 6,92 – 7,79; tmt (50) 3,91 – 4,8.

Morfologia: Niewielka, nielotna kokoszka, najmniejszy znany przedstawiciel rodzaju Tribonyx. Kształt czaszki, szerokiego i krótkiego dzioba oraz b. krótkiej k. przedszczękowej podobne do innych przedstawicieli rodzaju Tribonyx, szczególnie kokoszki dużej T. ventralis. Jednakże, dziób krótszy, masywniejszy i szerszy, posiadający łukowato wygiętą górną krawędź oraz krótsze i wyżej położone nozdrza a także krótszą żuchwę, podobnie jak u kokoszki tasmańskiej T. mortierii. W porównaniu do kokoszki dużej miała także silnie zredukowane elementy skrzydła i obręczy piersiowej. Proporcje kończyn tylnych wyraźnie inne niż u pozostałych przedstawicieli rodzaju; k. udowa fem dłuższa, k. piszcz.-stęp. tib krótsza i  k. stęp.-śródst. tmt znacznie krótsza niż u k. dużej. Prawdopodobnie, jak inni przedstawiciele rodzaju Tribonyx miała ciemne upierzenie oraz jaskrawy, kolorowy dziób i tarczkę u jego nasady.

Behawior: nie znany

Habitat: różne typy lasów i terenów podmokłych wliczając łąki wzdłuż brzegów rzek; być może ekologicznie zbliżona do kokoszek z rodzaju Pareudiastes.

Areał: Wyspa Północna i Wyspa Południowa, Nowa Zelandia.

Wędrówki: prawdopodobnie osiadła.

Zimowiska: prawdopodobnie w obrębie areału lęgowego.

Stwierdzenia poza zasięgiem: brak danych.

Liczebność: Wymarła. Przed pojawieniem się Europejczyków musiała być przynajmniej lokalnie liczna np. w lasach okalających J. Poukawa w Zat. Hawke’s Bay (Wyspa Północna). Wyginęła w XVIII wieku, prawdopodobna z powodu drapieżnictwa zawleczonych szczurów oraz polowań (jej kości znaleziono w archeologicznych odpadach kuchennych Maorysów).

Zasięg czasowy: późny plejstocen – holocen (do XVIII w.)

Szczątki kopalne: holotyp (CM AV6197, niekompletna miednica) i paratypy (CM) pochodzą z bagna Pyramid Valley w płn. Canterbury (Wyspa Południowa). Znana z setek subfosylnych kości znalezionych w typowej lokalizacji oraz znad J. Poukawa i z dolnego biegu rzeki Rangitikei na Wyspie Północnej a także z kilku innych lokalizacji.

Głos: brak danych

Okres lęgowy: brak danych

Gniazdo: brak danych

Jaja: brak danych

Inkubacja: brak danych

Pożywienie: prawdopodobnie zbliżone do pozostałych przedstawicieli rodzaju.

Bibliografia:

Cassels, R.J.S.; Jones, K.L.; Walton, A. i Worthy, T.H. 1988. Late prehistoric subsistence practices at Parewanui, lower Rangitikei River, New Zealand. New Zealand Journal of Archaeology 10: 109–128

Gill, B. i Martinson, P. 1991. New Zealand’s extinct birds. Random Century, Auckland.

Michaux, B. 2013. Hodgens’ waterhen. W:  Miskelly, C.M. (red.) New Zealand Birds Online. www.nzbirdsonline.org.nz

Olson, S.L. 1975. A review of the extinct rails of the New Zealand region (Aves: Rallidae). Records of the National Museum of New Zealand 1: 63-79.

Tennyson, A. i Martinson, P. 2006. Extinct birds of New Zealand. Te Papa Press, Wellington.

Worthy, T.H. i Holdaway, R.N. 2002. The lost world of the moa. Indiana University Press, Bloomington and Indianapolis.

Sugerowana cytacja: Gryz, P. 2020. Kureczka nowozelandzka – Tribonyx hodgenorum (Scarlett 1955) – Hodgens’ Waterhen. Ornitofrenia – Systematyka i ewolucja ptaków. http://ornitofrenia.pl/kureczka-nowozelandzka/